Mondverzorging bij chemotherapie

Inleiding

Chemotherapie kan invloed hebben op de productie van speeksel door de speekselklieren. Speeksel heeft een reinigende werking en helpt daardoor gaatjes te voorkomen. Door de chemotherapie gaan de speekselklieren minder speeksel produceren. Een gevolg kan zijn dat, sneller dan normaal, gaatjes in het gebit ontstaan. Ook raken het tandvlees en het mondslijmvlies makkelijker geïrriteerd. Een goede mondverzorging helpt de klachten te beperken.

Mondverzorging

• 2 tot 3 x daags poetsen met een milde tandpasta en een kleine, zachte tandenborstel.
• 1 tot 2 x daags tussen de tanden reinigen met tandenstokers, -floss    of -ragers.
• 3 tot 8 x daags spoelen of drinken met afgekoelde kamillethee.
• 3 tot 8 x daags spoelen of sprayen met fysiologische zoutoplossing.
• 4 tot 8 x daags lippen en mondhoeken insmeren met neutrale lippenbalsem, zoals vaseline of purol; geen sticks.

Gebitsprothese

Als je een gebitsprothese draagt moet je letten op het volgende:

• Na iedere maaltijd spoel je je mond grondig met water en borstel je de prothese.
• Draag de gebitsprothese liever niet ‘s nachts.
• Leg de prothese 1x per week een nacht in een bakje met half azijn en half water, aanslag en tandsteen zijn hiermee grotendeels te voorkomen. Gebruik geen reinigingstabletten, deze zijn erg agressief voor je mondslijmvlies.
• Tong, verhemelte en de binnenkant van je wangen kun je het beste 3 x daags reinigen met gaasjes gedrenkt in water.

Spoeldrank

Spoeldrank om de mond mee te spoelen wordt voorgeschreven als dat nodig is door de mondhygiëniste of de kaakchirurg. Om pijn of andere problemen in de mond te voorkomen dien je de mond dan te spoelen. Hiervoor krijg je een recept perio-aid (maintenance).

Je begint 1 dag voor de kuur te spoelen tot en met 1 dag na de kuur. Als je veel last hebt tussen de kuren door mag je het spoelmiddel gewoon blijven gebruiken. Als het gebruik van een tandenborstel te pijnlijk is, kun je de mond spoelen met het mondspoelmiddel. Ook dien je te spoelen als je last hebt van bloedend tandvlees, pijn of braken bij het poetsen.

Spoel minstens 3x daags.

Als ook het spoelen problemen geeft, kun je een spray gebruiken. De mondhygiëniste of de kaakchirurg kan hiervoor een recept geven. Het spoelmiddel kan een bruine aanslag op tong en/of tanden veroorzaken. Deze aanslag kan verwijderd worden door een mondhygiëniste of tandarts.

Pijnlijke mond

Heb je last van een pijnlijke mond probeer dan het gebruik van de volgende voedingsmiddelen en dranken te beperken:

• Voedingsmiddelen die zoet, zuur, zout of sterk gekruid zijn.
• Koolzuurhoudende dranken en alcohol.

Eten en drinken kun je het beste op kamertemperatuur of ijskoud nuttigen. IJskoud eten en drinken geeft verlichting bij een pijnlijke mond.

Harde voedingsmiddelen zoals beschuit en stokbrood kunnen het mondslijmvlies beschadigen. Gebruik dus bij voorkeur zachte voedingsmiddelen of maak het voedsel fijn voordat je het eet.

Heb je moeite met drinken dan kun je een kort afgeknipt, dik rietje gebruiken. Het zuigen kost dan minder moeite en de drank blijft niet zo lang in de mond.

Neem contact op met de mondhygiënist of de kaakchirurg als er toch een ontsteking van het mondslijmvlies ontstaat. Zij geven dan adviezen over hoe je daar thuis mee om kunt gaan.

Droge mond en hinderlijke slijmvorming

Als je last hebt van een droge mond is ergens op kauwen de beste oplossing. Doordat je kauwt worden de speekselklieren aan het werk gezet. Hierdoor komt er meer speeksel in de mond. Je kunt producten als tomaat, augurk, komkommer, zuurtjes of pepermunt gebruiken. Je kunt ook op een stukje kauwgom met xylitol kauwen.
Bij een hinderlijk, slijmerig  gevoel, bijvoorbeeld als je melk gedronken hebt, kun je de mond even spoelen met water zodat het slijm verdwijnt. Een droge mond is niet helemaal te bestrijden, meestal nemen de klachten na de chemotherapieperiode af.

Smaakverandering en smaakverlies

Chemotherapie leidt vaak tot smaakveranderingen of smaakverlies. Als je geen pijnlijke mond hebt, kun je gerechten kiezen met een uitgesproken smaak. Probeer alle voedingsmiddelen uit, ook voedingsmiddelen die je eerst niet lekker vond.

Let op

Geen bloederige ingrepen laten verrichten bij de tandarts tijdens de kuurperiode. Eventueel kan tussen twee kuren in een behandeling gepland worden in het ziekenhuis. Bij witte aanslag op de slijmvliezen die erg hardnekkig en pijnlijk is, vragen we je contact op te nemen met de polikliniek kaakchirurgie.
Vertel altijd aan je tandarts/mondhygiëniste/kaakchirurg dat je chemotherapie krijgt.

Heb je nog vragen?

Deze folder is niet bedoeld als vervanging van de mondelinge informatie, maar als aanvulling daarop. Zo kun je alles nog eens rustig nalezen. 

Heb je nog vragen? Neem dan contact op met de polikliniek kaakchirurgie, bereikbaar op werkdagen tussen 8.30 en 16.30 uur via telefoonnummer 040 - 286 48 68.